Het gaat weer goed met de Nederlandse economie en de werkloosheid daalt in snel tempo. Volgens onze premier groeien we zelfs het snelst van alle ontwikkelde landen. En wie ben ik om dat tegen te spreken? Maar bij alle juichverhalen voel ik me toch enigszins onbehagelijk. Natuurlijk ben ik blij dat het beter gaat, maar we zijn er nog lang niet.

Het lijkt wel of we al weer vergeten zijn hoe diep we in de put zaten. Natuurlijk, de werkloosheid daalt snel en ook het aantal WW-uitkeringen neemt snel af, maar als ik kijk naar de cijfers dan valt vooral op hoever we nog te gaan hebben. De schade van de economische crisis is nog lang niet hersteld. 

Nog steeds veel WW-uitkeringen

In 2017 daalt het aantal WW-uitkeringen naar verwachting met 16%: van 412.000 naar 345.000. Als langjarig volger van de WW kan ik beamen dat dit fors is. Maar, en uiteraard komt er een maar, in historisch perspectief is het aantal WW-uitkeringen nog steeds erg hoog. In een normale economische cyclus is het aantal WW-uitkeringen veel lager. In de periode 2001-2008 was het aantal WW-uitkeringen gemiddeld 230.000, met een maximum van 339.000 in het recessiejaar 2005 en een minimum van 160.000 in de jaren van hoogconjunctuur (2001 en 2008). We komen nu dus pas in de buurt van het slechtste jaar van een normale conjunctuurcyclus. Ook eind volgend jaar zitten we met 295.000 nog ruim boven het gemiddelde niveau van de periode 2001-2008, laat staan dat we al in de buurt zijn van het niveau dat we hadden tijdens de jaren van hoogconjunctuur in 2001 en 2008.
       
Meer mensen zoeken werk

De situatie bij de WW is nog maar een deel van het verhaal. Want niet alleen WW’ers willen graag aan het werk, dat willen veel meer mensen. Al die mensen bij elkaar vormen de totale arbeidsreserve. Volgens de barometer beroepsbevolking van het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn dat er nu 887.000. Maar dat is niet alles. Wat iedere keer vergeten wordt, is dat er ook nog een hele groep mensen is van wie het arbeidspotentieel niet wordt benut. Van de mensen die in deeltijd werken, willen er 460.000 meer uren werken. Als we die optellen bij de arbeidsreserve van het CBS dan zijn er 1,3 miljoen mensen die op zoek zijn naar werk, ofwel ruim 10% van de bevolking in de werkzame leeftijd. Dit aantal is wel aan het afnemen, maar ook hier zijn we nog lang niet op het niveau van voor de economische crisis. Toen was de omvang van de arbeidsreserve 30% lager dan nu.

We zijn er dus nog lang niet

Zowel het aantal WW-uitkeringen als de omvang van de arbeidsreserve geven aan dat de schade van de economische crisis nog lang niet is hersteld. Voor we elkaar gaan feliciteren moeten er honderdduizenden werkzoekenden extra aan het werk geholpen worden. We zijn er dus nog lang niet. Ik verwacht dat we pas in 2020 een situatie komen die vergelijkbaar is met de betere economische jaren voor de crisis.


Ed Berendsen, oktober 2017

Ed Berendsenn Senior Kennisadviseur UWV Twitter: @uwvnl